Türkiye İş Bankası A.Ş.
31.12.2015 Tarihli Konsolide Finansal Rapor
178 İş Bankası
2015 Faaliyet Raporu
b. İştiraklerin konsolidasyon esasları:
İştirakler; Ana ortaklık bankanın sermayesine katıldığı, üzerinde kontrolü bulunmamakla birlikte önemli etkinliğe sahip olduğu, yurt içinde veya yurt dışında kurulu bulunan ortaklıklardır.
Önemli etkinlik; iştirak edilen ortaklığın finansal ve idari politikalarının oluşturulmasına katılma gücünü ifade eder. Ana ortaklık banka, iştirak edilen ortaklıkta nitelikli paya sahipse, aksi
ispat edilmediği sürece, ana ortaklık bankanın o iştirakte önemli etkinliğe sahip olduğu kabul edilir. Başka bir yatırımcının önemli oranda veya çoğunluk mülkiyetini elinde bulundurması,
ana ortaklık bankanın o iştirakte önemli etkinliğe sahip olmasına engel oluşturmaz.
Nitelikli pay; bir ortaklığın sermayesinin veya oy haklarının doğrudan veya dolaylı olarak yüzde on veya daha fazlasını teşkil eden paylar ile bu oranın altında olsa dahi yönetim kurullarına
üye belirleme imtiyazı veren paylardır.
Özsermaye yöntemi; bir iştirak veya iş ortaklığındaki sermaye payının defter değerinin, yatırım yapılan ortaklığın özsermayesinde dönem içinde ortaya çıkan değişiklik tutarından,
yatırımcıya düşen pay kadar artırılıp azaltılmasını ve yatırım yapılan ortaklıktan alınan kar paylarının, iştirak veya iş ortaklığı tutarının bu şekilde değiştirilmiş değerinden düşülmesini
öngören muhasebeleştirme yöntemini ifade etmektedir.
Konsolide finansal tablolara özsermaye yöntemine göre dahil edilen tek iştirak olan Arap-Türk Bankası A.Ş.’nin kullandığı muhasebe politikaları Ana Ortaklık Banka’nın muhasebe
politikalarından farklı değildir. Arap-Türk Bankası A.Ş.’ye ilişkin açıklayıcı bilgilere Beşinci Bölüm I.f.2 no.lu dipnotta yer verilmiştir.
c. Birlikte kontrol edilen ortaklıkların konsolide edilme esasları:
Birlikte kontrol edilen ortaklıklar; iş ortaklıkları ve adi ortaklıklar dahil olmak üzere, ana ortaklık bankanın bir ortaklık sözleşmesi çerçevesinde başka gruplarla birlikte kontrol ettiği, yurt
içinde veya yurt dışında kurulu bulunan ortaklıklarıdır.
Banka’nın konsolide finansal tablolarına özsermaye yöntemine göre dahil edilecek kredi kuruluşu veya finansal kuruluş niteliğinde birlikte kontrol edilen ortaklığı bulunmamaktadır.
ç. Devir, birleşme ve hisse edinimi işlemlerinde uygulanan ilkeler:
Bulunmamaktadır.
2. Konsolidasyon kapsamı dışındaki iştirakler, bağlı ortaklıklar ve birlikte kontrol edilen ortaklıkların konsolide finansal tablolarda gösterilmesi:
Konsolidasyon kapsamı dışındaki iştirakler, bağlı ortaklıklar ve birlikte kontrol edilen ortaklıklar TMS 27 “Bireysel Finansal Tablolar” ve TMS 28 “İştiraklerdeki ve İş Ortaklıklarındaki
Yatırımlar” çerçevesinde muhasebeleştirilmektedir. Bağlı ortaklık, iştirak ve birlikte kontrol edilen ortaklıklar; hisse senetleri aktif bir piyasada (borsada) işlem gören yatırımlar ve hisse
senetleri aktif bir piyasada (borsada) işlem görmeyen yatırımlar olarak sınıflandırılmaktadır. Hisse senetleri aktif bir piyasada (borsada) işlem gören yatırımlar, söz konusu piyasadaki
(borsadaki) kayıtlı fiyatları dikkate alınarak gerçeğe uygun değerleri ile finansal tablolara yansıtılmaktadır. Hisse senetleri aktif bir piyasada (borsada) işlem görmeyen yatırımlar ise elde
etme maliyetleri üzerinden izlenmekte, varsa değer azalış karşılıkları düşüldükten sonra maliyet bedelleri ile finansal tablolarda gösterilmektedir.
IV. Vadeli İşlem ve Opsiyon Sözleşmeleri ile Türev Ürünlere İlişkin Açıklamalar
Grubun türev işlemlerini ağırlıklı olarak para ve faiz swapları, vadeli döviz alım-satım işlemleri ile para ve faiz opsiyonları oluşturmaktadır. Grubun ana sözleşmeden ayrıştırılmak suretiyle
oluşturulan türev ürünleri bulunmamaktadır.
Grup, TMS 39 “Finansal Araçlar: Muhasebeleştirme ve Ölçme” uyarınca türev işlemlerini finansal tablolarda “alım satım amaçlı” ve “riskten korunma amaçlı” olarak sınıflandırmaktadır.
Alım satım amaçlı türev işlemler, sözleşme tarihindeki gerçeğe uygun değerleri ile kayıt altına alınmakta, ayrıca bu işlemlerden doğan alacak ve borçlar nazım hesaplarda izlenmektedir.
Türev işlemler kayda alınmalarından sonraki raporlama dönemlerinde gerçeğe uygun değerleri ile değerlenmekte ve değerleme farkının pozitif ya da negatif olmasına göre söz konusu
farklar “Alım Satım Amaçlı Türev Finansal Varlıklar” veya “Alım Satım Amaçlı Türev Finansal Borçlar” hesaplarında gösterilmektedir. Bazı türev işlemler ekonomik olarak riskten korunma
sağlamakla birlikte, finansal riskten korunma muhasebesine (hedge) uygun kalem olarak tanımlanması için gereken tüm koşullar yerine getirilmediği için TMS 39 “Finansal Araçlar:
Muhasebeleştirme ve Ölçme” kapsamında alım satım amaçlı olarak muhasebeleştirilmektedir. Türev işlemlerin değerlemesi sonucunda ortaya çıkan değerleme farkları gelir tablosu ile
ilişkilendirilmektedir.
Finansal enstrümanların gerçeğe uygun değerlerinde meydana gelen değişimlerden korunmak amacıyla gerçekleştirilen ve finansal riskten korunma muhasebesi kapsamında
değerlendirilebilmeleri için gerekli tüm koşullar mevcut olan türev işlemler ise riskten korunma amaçlı olarak sınıflandırılmaktadır. Söz konusu işlemler gerçeğe uygun değerleri
ile kayıt altına alınmakta ve sonraki raporlama dönemlerinde gerçeğe uygun değerleri ile gösterilmekte, bu işlemlerden doğan alacak ve borçlar ise Nazım Hesaplar Tablosu’nda
raporlanmaktadır. Ortaya çıkan değerleme farkları “Riskten Korunma Amaçlı Türev Finansal Varlıklar” veya “Riskten Korunma Amaçlı Türev Finansal Borçlar” hesaplarında gösterilmekte
ve gelir tablosu ile ilişkilendirilmektedir.
Öte yandan, Nazım Hesaplar Tablosu’nda, Gruba varlık oluşturan opsiyon işlemleri “alım”, yükümlülük oluşturanlar ise “satım” satırlarında gösterilmektedir.
V. Faiz Gelir ve Giderlerine İlişkin Açıklamalar
Faiz gelirleri ve giderleri, TMS 39 “Finansal Araçlar: Muhasebeleştirme ve Ölçme” çerçevesinde etkin faiz (finansal varlığın ya da yükümlülüğün gelecekteki nakit akımlarını bugünkü net
defter değerine eşitleyen oran) yöntemi ile tahakkuk esasına göre muhasebeleştirilmektedir.
Donuk alacak haline gelmiş kredilerin ve diğer alacakların faiz tahakkuk ve reeskontları iptal edilmekte ve söz konusu tutarlar tahsil edilene kadar faiz gelirleri dışında tutulmaktadır.
VI. Ücret ve Komisyon Gelir ve Giderlerine İlişkin Açıklamalar
Ücret ve komisyon gelir/giderleri işlemin niteliği doğrultusunda tahakkuk esasına ya da etkin faiz yöntemine göre muhasebeleştirilmektedir. Sözleşmeler yoluyla ya da üçüncü bir
gerçek veya tüzel kişi için varlık alımı veya varlık satımı gibi işlemler dolayısıyla verilen hizmetler karşılığında sağlanan gelirler, tahsil edildikleri dönemde gelir hesaplarına aktarılmaktadır.
VII. Finansal Varlıklara İlişkin Açıklamalar
Finansal varlıklar, nakit mevcudunu, sözleşmeden doğan ve karşı taraftan nakit veya başka bir finansal varlık edinme veya karşılıklı olarak finansal araçları değiştirme hakkını ya da karşı
tarafın sermaye aracı işlemlerini ifade eder. Finansal varlıklar, ilgili varlıkların Banka yönetimi tarafından elde tutulma amaçları dikkate alınarak, “Gerçeğe Uygun Değer Farkı Kar/Zarara
Yansıtılan Finansal Varlıklar”, “Satılmaya Hazır Finansal Varlıklar”, “Vadeye Kadar Elde Tutulacak Yatırımlar” ve “Krediler ve Alacaklar” olarak dört grupta sınıflandırılmaktadır.
1. Nakit Değerler ve Bankalar:
Nakit değerler, kasa, efektif deposu, yoldaki paralar, satın alınan çekler ve kıymetli madenlerden oluşmaktadır. Yabancı para nakit değerler ve yabancı para bankalar hesabı bilanço
tarihinde geçerli olan kurlara göre TL’ye çevrilmiş tutarları üzerinden bilançoya yansıtılmaktadır.
