Türkiye İş Bankası A.Ş.
31.12.2015 Tarihli Konsolide Finansal Rapor
191
Finansal Bilgiler ve Risk Yönetimi
2.
Vadeli işlem sözleşmeleri üzerinde karşı taraflar bazında belirli risk kontrol limitleri bulunmakta olup, türev araçlar için üstlenilen kredi riski piyasa hareketlerinden kaynaklanan diğer
potansiyel risklerle birlikte değerlendirilmektedir.
3.
Müşteri gereksinimlerinin düzeyi ve yurt içi türev işlemler piyasalarındaki olgunlaşma, türev işlemlere gerek riski azaltma, gerekse ticari amaçlı olarak başvurulmasına yol açmaktadır.
Önemli hacme sahip olan türev işlemler gereksinim halinde likide edilebilecekleri göz ardı edilmeyecek biçimde izlenmektedir.
4.
Tazmin edilen gayrinakdi krediler, vadesi geldiği halde ödenmeyen kredilerle aynı risk ağırlığına tabi tutulmaktadır.
Ana Ortaklık Banka tarafından uygulanmakta olan derecelendirme ve skorlama sistemleri detaylı firma ve kredi analizi içermekte ve kredi değerlilikleri açısından bir kısıtlama olmaksızın
bütün firma ve kredilerin derecelendirilmesine olanak sağlamaktadır. Yenilenen ve yeniden itfa planına bağlanan krediler ve firmalar da bu sistem kapsamında derecelendirilmektedir.
İhtisas kredileri karşı tarafın kredi değerliliği ile birlikte öncelikli olarak üstlenilen projenin veya finansmanı yapılan varlığın yaratacağı nakit akımlarının fizibilite ve risklilik analizini temel
alan özel bir derecelendirme sistemi kullanılarak değerlendirilmektedir.
5.
Yurt dışında yürütülen kredilendirme işlemlerinde mevcut derecelendirme modeli kapsamında ilgili ülkelerin ülke limitleri saptanarak, piyasa koşulları, ilgili ülke riskleri ve bu konudaki
yasal sınırlamalar da gözetilmektedir. Ayrıca, yurt dışında yerleşik banka ve diğer finansal kuruluşların kredi değerlilikleri geliştirilen derecelendirme modeli çerçevesinde incelenerek söz
konusu banka ve finans kuruluşlarına limit tahsis edilmektedir.
6.
i)
Grubun ilk büyük 100 ve 200 nakdi kredi müşterisinden olan alacağının toplam nakdi kredi portföyü içindeki payı sırasıyla % 22 ve % 29’dur. (31.12.2014: % 22, % 29)
ii)
Grubun ilk büyük 100 ve 200 gayrinakdi kredi müşterisinden olan alacağının toplam gayrinakdi kredi portföyü içindeki payı sırasıyla % 50 ve %60’dir. (31.12.2014%47, % 57)
iii)
Grubun ilk büyük 100 ve 200 kredi müşterisinden olan nakdi ve gayrinakdi alacak tutarının, toplam bilanço içinde ve nazım hesaplarda izlenen varlıklar içindeki payı sırasıyla % 15
ve % 20’dir. (31.12.2014: % 15, % 20)
Nakdi, gayrinakdi ve toplam risklere göre Grubun en büyük kredi müşterileri arasında yer alan kuruluşlar faaliyet gösterdikleri sektörlerin önde gelen kuruluşları olup kullandıkları
krediler sınai ve ticari faaliyet hacimleri ile orantılıdır. Kredilerin önemli bir bölümü proje bazında kullandırılmış, geri ödeme kaynakları bankacılık ilkeleri çerçevesinde analiz edilmiş ve
tatmin edici bulunmuş, olası riskler tespit edilerek gerekli görülenler teminat altına alınmıştır.
7.
Ana Ortaklık Banka ve konsolidasyona dahil şirketlerin üstlendikleri kredi riski için ayrılan genel karşılık tutarı 3.015.392 TL’dir.
8.
Ana Ortaklık Banka nakdi ticari/kurumsal krediler, bireysel krediler ve kredi kartları için ayrı derecelendirme/skorlama modelleri uygulayarak kredi portföyünün kalitesini ölçmektedir.
Derecelendirme/skorlama sonuçlarının temerrüt karakteristikleri dikkate alınarak “Güçlü”, “Standart” ve “Standart Altı” şeklinde sınıflandırılan dağılımı aşağıda gösterilmiştir. Grubun
kredi kullandıran diğer kuruluşları da kendi içsel derecelendirme sistemlerine sahiptir.
Borçluların yükümlülüklerini yerine getirme kapasitelerinin genellikle çok iyi olduğu krediler “Güçlü”, borçluların yükümlülüklerini zamanında yerine getirme kapasitelerinin makul olduğu
krediler “Standart”, borçluların yükümlülüklerini zamanında yerine getirme kapasitelerinin düşük olduğu krediler “Standart Altı” olarak tanımlanmıştır.
Cari Dönem
Önceki Dönem
Güçlü
%48,86
% 52,37
Standart
%43,16
% 37,28
Standart Altı
% 5,55
%6,72
Derecelendirme/Skorlama Yapılmayan
% 2,43
% 3,63
Tablo davranış derecelendirme/skorlama sonuçlarını göstermektedir.
9.
Grubun yakın izlemedeki kredilerinin teminatlarının net değerine, teminat türü ve risk eşlemesi ayrımında aşağıdaki tabloda yer verilmiştir.
Teminatın Türü
Cari Dönem
Önceki Dönem
Bireysel Ticari ve Kurumsal
Kredi Kartı
Bireysel Ticari ve Kurumsal
Kredi Kartı
Gayrimenkul İpoteği
(1)
403.899
661.759
284.858
610.871
Nakit ve Nakit Benzeri (Maddi Teminat)
2.537
19.717
6.810
11.159
Taşıt ve Maaş Rehni
383.964
115.505
284.563
68.611
Çek/Senet
94.843
43.378
Diğer (Kefalet, ticari işletme rehni, ihracat vesaiki vb.)
112.125
988.465
84.876
658.814
Teminatsız
383.862
178.008
540.311
243.790
152.218
438.143
Toplam
1.286.387
2.058.297
540.311
904.897
1.545.051
438.143
(1)
Teminatların ekspertiz raporlarındaki rayiç değerlerinden, varsa üçüncü kişilere ait öncelikli ipotek ve/veya haciz tutarları düşülmek suretiyle ulaşılan net değerler, ipotek tutarı ve kredi bakiyesi ile karşılaştırılmış,
karşılaştırma sonucunda tespit edilen en küçük değer net teminat değeri olarak dikkate alınmıştır.
10.
Gruba ait takipteki kredilerin teminatlarının net değerine, teminat türü ve risk eşlemesi ayrımında aşağıdaki tabloda yer verilmiştir.
Cari Dönem
Önceki Dönem
Teminatın Türü
Teminatın
Net Değeri
Kredi
Bakiye Toplamı
Teminatın
Net Değeri
Kredi
Bakiye Toplamı
Gayrimenkul İpoteği (1)
549.815
549.815
375.961
375.961
Nakit Karşılık
878
878
213
213
Taşıt Rehni
80.112
80.112
84.369
84.369
Diğer (Kefalet, ticari işletme rehni, kıymetli evrak vb.)
134.057
134.057
63.425
63.425
(1)
Teminatların ekspertiz raporlarındaki rayiç değerlerinden, varsa üçüncü kişilere ait öncelikli ipotek ve/veya haciz tutarları düşülmek suretiyle ulaşılan net değerler, ipotek tutarı ve kredi bakiyesi ile karşılaştırılmış,
karşılaştırma sonucunda tespit edilen en küçük değer net teminat değeri olarak dikkate alınmıştır.
